Posts Tagged ‘sztuka starożytna’
notatki – sztuka kreteńska i mykeńska
SZTUKA KRETEŃSKA I MYKEŃSKA
Podsumowań notatkowych ciąg dalszy. W kanonie epizodycznie pojawia się sztuka świata egejskiego – dla mnie niesamowicie fascynująca, w programie maturalnym bardzo ograniczona. Na wikipedii znajdziecie trochę więcej.
Z tego tematu należy umieć rozpoznać:
– Idol Cykladzki
– Paryżanka – malowidło z Knossos
– Książę wśród lilii – malowidło w Knossos
– figurka bogini z wężami
– waza kreteńska z ośmiornicą
– złota maska grobowa z Myken
– Brama Lwów w Mykenach
– Pałac królewski w Knossos
Sztukę świata egejskieg dzielimy na szukę mykeńską i kreteńską, zwaną czasem sztuką minojską dzięki Sir Arthurowi Evansowi, który scharakteryzował swoje znaleziska i nazwał od imienia legendarnego władcy Minosa.
Zwróćcie uwagę, że łączymy w jednym temacie sztukę Krety, greckiej wyspy oraz sztukę miasta Mykeny – znajdującego się w północno-wschodniej części Peloponezu (półwyspu greckiego).
Sztuka kreteńska (od ok 2000 r. p.n.e.)
– lekka, wytworna architektura
– pomieszczenia o maksymalnej wygodzie, zawierające łazienki, przestronne tarasy
– elegancja, dobry smak i wyrafinowanie
Architektura
Pałac królewski w Knossos

Rekonstrukcja pałacu królewskiego w Knossos

Pałac królewski w Knossos, Kreta - ruiny
– pałac pokrywał powierzchnię ok 3 hetarów
– zawiły układ komnat, przejść i tarasów (co widać na rekonstukcji) – stąd legenda o Minosie
– liczne malowidła ścienne (Damy dworu, Mała Paryżanka)
– obecna kanalizacja i wodociągi
– do typowej dekoracji sztuki minojskiej należą rogi
Malarstwo
Minojskie malarstwo wiąże się z dekoracją ścian i podłóg w pałacach budowanych na Krecie. Większość malowideł odkrytych w Knossos to niewielkie fragmenty zachowane w nienajlepszym stanie i poddane rekonstrukcji, która budziła i budzi sporo kontrowersji wśród naukowców (żywe kolory nie są dziełem antycznych artystów…).
– płaskie, sylwetowe ujęcie postaci
– przedstawienie oka i torsu na wprost
– nogi i głowa profilem
– skojarzenia z Egiptem nieprzypadkowe, Kreta i Mykeny stykały się z kulturą egipską na drodze wojen i wymian handlowych
Paryżanka (ok 1700 r. p.n.e., wys. 22 cm)

Paryżanka, pałac w Knossos, Kreta
– jeden z najsłynniejszych fresków znalezionych w Knossos
– powstało niewątpliwie pod wpływem malarstwa egipskiego
– artyści kreteńscy byli znakomitymi obserwatorami przyrody i częściej potrafili uciec od schematów kompozycyjnych, które dominowały w malarstwie egipskim
– malowidło swoją nazwę zawdzięcza niezwykłemu wdziękowi i elegancji ukazanej kobiety.
Postać Paryżanki ukazana została z profilu, obwiedziona jest grubym czarnym konturem podkreślającym kształt nosa i wydatne, umalowane usta. Nienaturalnie wielkie, podkreślone czarną kreską oczy należały zapewne do kanonu ówczesnej mody. Przedstawiona na malowidle kobieta ma wspaniałe, poskręcane w loki czarne włosy, a jeden kosmyk spada jej zalotnie na czoło. Widoczny jest jeszcze fragment bogato zdobionej sukni z głębokim dekoltem ukazującym zwyczajem kreteńskim obnażone piersi. Niestety zachowało się fragmentarycznie.
Posługiwanie się w malarstwie ściennym grubą linią konturową pojawiło się w późniejszym okresie ok.1400 r. p.n.e. Fresk Paryżanka świetnie ukazuje główne cechy malarstwa kreteńskiego.
Ceramika
Waza z ośmiornicą

Waza z ośmiornicą
Około połowy drugiego tysiąclecia rozwija się ceramika typu Kamares (od miejsca znalezienia pierwszych okazów), zdobna malowidłami i ornamentami.
Motywy zdobnicze przeważnie czerpano z fauny i flory morskiej; podziwiać należy i tu obserwację natury.
Sztuka mykeńska (od ok 1400 r. p.n.e.)
Kultura kreteńska upadła ok 1400 r. p.n.e. na skutek najazdu Achajów. Byli oni ludem wojowników, a nie handlarzy, jak Kreteńczycy.
Architektura
Megarony
– twierdze z olbrzymich głazów
– sztuka pełna surowości i prostoty
– jedynym otworem świetlnym w megaronach były drzwi
– ściany ozdabiano freskami

Plan megaronu
Tolosy
– dziś puste – nie wiadomo, jaką funkcję pełniły
– kopuła fałszywa – koncentrycznie układano coraz to mniejsze piętra z pierścieni kamiennych

Tolos w Mykenach (tzw. grób Agamemnona)
Rzeźba
Brama Lwic, Mykeny

Lwia Brama, Mykeny
Relief w Bramie Lwic w Mykenach jest jedyną monumentalną płaskorzeźbą, która zachowała się w Grecji z epoki brązu. Prawdopodobnie miał znaczenie symboliczne i oznaczał, że miejsce pobytu władcy znajduje się pod opieką bogów. Koniec XIII wieku p.n.e.
Kapłanka z wężami (ok. 1650 – 1600 r. p.n.e., wys. 34,5cm)

Kapłanka z wężami
Figurka przedstawiająca boginię z wężami, Niektórzy badacze sądzą, że to kapłanka. Znaleziona w magazynie przedmiotów kultowych, tak zwanym repozytorium sakralnym pałacu w Knossos, należy do nielicznych statuetek fajansowych na Krecie. Bogaty strój pozwala odtworzyć ubiór dam dworskich tej epoki. Figury te oddają dobrze stroje kobiet – długie suknie do ziemi i otwarte gorsety.
Figurka odznacza się delikatnym modelunkiem i zróżnicowaną kolorystyką.
Rzemiosło
Podziemne groby w kształcie szybów odkryte na dziedzińcy twierdzy mykeńskiej dostarczyły znalezisk w postaci wyrobów rzemiosła, najczęściej broni z brązu inkrustowanego złotem.
Złota maska z Myken

Złota maska z grobów w Mykenach, XVI w. p.n.e., Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny
– maski nakładane na twarze zmarłych w technice trybowania
Z V grobu szybowego w Mykenach bywa czasami nazywana mylnie maską Agamemnona. Cenne dzieło sztuki, w którym artysta ok. 1500 roku p.n.e. oddał nie tyle ogólnie rysy twarzy ludzkiej, ile indywidualny wizerunek. Zwyczaj pokrywania maskami twarzy zmarłych mógł być zapożyczony z Egiptu.
Inne
Dysk z Fajstos

Dysk z Fajstos
Dysk z Fajstos znaleziony w ruinach pałacu w Fajstos, datowany na okres między 1650 a 1600 rokiem p.n.e., gliniany dysk o średnicy około 16 cm i grubości około 2 cm. Dysk pokryty jest ciągiem napisów w postaci ideogramów spiralnie odchodzących ze środka ku obrzeżu dysku. Symbole te przypominają pismo linearne A. Przypuszcza się, że napisy te są wykonane w języku greckim. Do tej pory nie wiadomo, co znaczą te ideogramy.
galeria – sztuka starożytnego Rzymu
galeria on-line
kanon dzieł starożytnego rzymu gotowy.
gdyby ktoś miał jakieś zastrzeżenia – proszę się nie krępować.
galeria artfolie on-line
Dzisiejszy dzień wybitnie nie sprzyja mi nauce. Czytając o malarstwie myślę tylko o pomalowaniu moich paznokci, a gdy starałam się tknąć Rzym – przyszła mi ochota na lasagne. Aby nie powiedzieć głośno, że zmarnowałam cenny wolny dzień – serwuję usprawiedliwienie.
Usprawiedliwienie ma postać galerii on-line z kanonem dzieł wymaganych na maturze z historii sztuki (poziom podstawowy). Kanonu dla poziomu rozszerzonego nie ma – po prostu należy wiedzieć więcej o wszystkim.
Wyszukując i opisując zdjęcia można się dowiedzieć naprawdę ciekawych rzeczy – np czym różni się Atena Promachos od Ateny Partenos (choć nawet w różnych szanowanych galeriach internetowych znalazłam pomyłki).
Mam nadzieję, że ta galeria będzie w ogóle dla kogoś oprócz mnie przydatna.
W dzisiejszym odcinku możecie zobaczyć:
– sztuka prehistoryczna
– sztuka starożytnej mezopotamii
– sztuka starożytnego Egiptu
– sztuka świata egejskiego
– sztuka starożytnej Grecji
– sztuka etruska
A więc… voilà: